Przypadki niemieckie – jak używać? Tabela, odmiana, przykłady

W języku niemieckim występują tylko cztery przypadki. Już na wstępie tego wpisu zdradzę Ci, że jednego z nich używa się bardzo rzadko, a jeszcze inny to po prostu forma podstawowa – mianownik. Dla porównania, w języku polskim przypadków jest aż siedem i Ty się wszystkimi nimi posługujesz. 🙂 Jestem pewna, że okiełznasz również przypadki niemieckie!

Cztery przypadki niemieckie, o których wspomniałam we wstępie to:

✔ Nominativ (mianownik)

✔ Genitiv (dopełniacz)

✔ Dativ (celownik)

✔ Akkusativ (biernik)

Jakie pytania mają niemieckie przypadki?

Każdy z przypadków odpowiada na określone pytanie. Znajomość tych pytań to podstawa, zapamiętaj je jak mantrę:

✔ Nominativ (mianownik): wer? (kto?) was? (co?)

✔ Genitiv (dopełniacz): wessen? (czyj/-a/-e?)

✔ Dativ (celownik): wem? (komu?) was? (czemu?) wo? (gdzie?)

✔ Akkusativ (biernik): wen? (kogo?) was? (co?) wohin? (dokąd?)

❗ Zauważ, że nie wszystkie pytania pokrywają się z językiem polskim. W języku polskim dopełniacz odpowiada na pytanie kogo? czego?, natomiast w języku niemieckim czyj/-a/-e? W Dativie i Akkusativie występują dodatkowo pytania wo? oraz wohin?, których w polskich przypadkach w ogóle nie ma.

Co odmienia się przez przypadki w języku niemieckim?

Ogromnym uproszczeniem dla osób uczących się języka niemieckiego jest fakt, że przez przypadki odmienia się prawie* zawsze jedynie rodzajnik/zaimek/przeczenie/przymiotnik, a nie całe słowo, jak ma to miejsce w w języku polskim. Spójrz:

* rzeczownik zmienia się tylko w Genitivie w liczbie pojedynczej dla rodzaju męskiego i nijakiego (dodajemy -s lub -es),  w Dativie liczby mnogiej (dodajemy -n) oraz w przypadku tzw. rzeczowników słabych, ale o tych ostatnich na tym etapie zapomnij. 🙂

Jak widzisz, w języku polskim rzeczownik „kobieta” przyjął rozmaite formy, natomiast w języku niemieckim „Frau” jest zawsze „Frau”, zmienia się tylko forma rodzajnika.

Odmiana przez przypadki – rodzajnik, zaimek, przeczenie, przymiotnik

✔ rodzajnik

Ich habe einen Bruder. – Mam brata. (rodzajnik nieokreślony w bierniku)

✔ zaimek

Er hat sein Auto verkauft. – On sprzedał swój samochód. (zaimek dzierżawczy w bierniku)

Hilf mir bitte! – Pomóż mi proszę! (zaimek osobowy w celowniku)

✔ przeczenie

Wir haben keine Zeit. – Nie mamy czasu. (przeczenie kein w bierniku)

✔ przymiotnik

Die Kinder spielen mit einem bunten* Ball. – Dzieci bawią się kolorową piłką. (celownik)

*O odmianie przymiotnika napisałam całego e-booka. Jeśli od jakiegoś czasu męczy Cię temat odmiany przymiotnika i szukasz przejrzystego materiału, który w prosty sposób pokaże Ci, jak zapamiętać poszczególne końcówki, ten e-book Ci pomoże!

Jak odmienia się niemiecki rodzajnik przez przypadki? – tabela

Pamiętajmy, że tak jak rodzajnik nieokreślony odmienia się również zaimek dzierżawczy (mein, dein, sein itd.) oraz przeczenie (kein). Więcej o zaimkach dzierżawczych w języku niemieckim – ich odmianę oraz przykłady użycia w zdaniach znajdziesz w tym wpisie.

Kiedy stosować jaki przypadek w języku niemieckim?

Złota zasada to umiejętność zadawania pytań do czasowników. Spójrz:

Das ist eine schöne Tasche. – To jest ładna torebka.

To jest ➡ kto? co? ➡ ładna torebka (mianownik)

Ich kenne einen guten Elektriker. – Znam dobrego elektryka.

Znam ➡ kogo? co? ➡ dobrego elektryka (biernik)

Das ist das Auto meiner Mutter. – To jest auto mojej mamy.

To jest ➡ kto co? ➡ auto (mianownik) ➡ czyje? ➡ mojej mamy (dopełniacz)

Ich gebe den Kindern eine Tafel Schokolade. – Dam dzieciom tabliczkę czekolady.

Dam ➡ komu? czemu? ➡ dzieciom (celownik) ➡ kogo? co? ➡ tabliczkę czekolady (biernik)

Jak w każdym języku i w języku niemieckim zdarzają się wyjątki i niektóre czasowniki będą łączyć się z innym przypadkiem, niż nakazuje nasza polska logika. Do najważniejszych takich czasowników należą:

✔ stören + Akk – przeszkadzać (w języku polskim przeszkadza się komu? czemu?, w niemieckim kogo? co?)

Er stört seine Eltern. – On przeszkadza swoim rodzicom.

✔ unterbrechen + Akk – przerywać (w języku polskim przerywa się komu? czemu?, w niemieckim kogo? co?)

Unterbrich mich nicht! – Nie przerywaj mi! („mich” to „ich” w bierniku)

✔ weh|tun + D – boleć (w języku polskim coś boli kogo? co? (np. mnie, ciebie, ją), w niemieckim komu? czemu?)

Der Kopf tut mir weh. – Boli mnie głowa. (mir to „ich“ w celowniku)

✔ es gibt + Akk – jest/są (w języku polskim jest kto? co?, w niemieckim kogo? co?)

Gibt es hier einen Supermarkt? – Czy jest tutaj supermarket?

✔ lassen + Akk  – kazać, pozwalać (w języku polskim każemy lub pozwalamy coś komu? czemu?, w niemieckim kogo? co?)

Meine Mutter lässt mich die ganze Zeit aufräumen. – Moja mama cały czas każe mi sprzątać.

Czasem użycie odpowiedniego przypadku warunkuje nam przyimek. Istnieją przyimki, które w języku niemieckim łączą się tylko z biernikiem (für, ohne, gegen, durch, um, bis), lub tylko z celownikiem (aus, bei, mit, nach, seit, von, zu, gegenüber). Jeśli w zdaniu używamy któregoś z nich, nie zadajemy pytań, jakie zadawaliśmy wcześniej, lecz od razu stosujemy dany przypadek.

Ich fahre zur Post. – Jadę na pocztę. (zur to połączenie zu + der, „Post” ma rodzajnik „die”, ale po „zu” jest Dativ, a tam „die” zmienia się w „der”)

Ich habe ein Geschenk für deinen Sohn. – Mam prezent dla Twojego syna.

Geht ohne mich! – Idźcie beze mnie!

Ich habe den Mantel von meiner Freundin bekommen. – Dostałam ten płaszcz od mojej przyjaciółki.

Ćwiczenia na przypadki (Nominativ, Dativ, Akkusativ), zaimki dzierżawcze, przeczenie, przyimki i wiele wiele innych znajdziesz w moim e-booku Kierunek: niemiecki. Zbuduj solidne podstawy języka. Klikając w baner poniżej przeniesiesz się do strony, na której znajdziesz więcej informacji na temat e-booka.

Podobał Ci się wpis? Nie przegap kolejnych! Bądź na bieżąco, śledząc mnie na Facebooku! Zachęcam również do pozostawienia komentarza pod wpisem. To bardzo mobilizuje do ciągłej pracy nad blogiem. Dziękuję!

Angelika