Gdzie umieścić nicht w zdaniu?

„Gdzie umieścić nicht w zdaniu?” – wątpliwości mają zarówno osoby początkujące, jak i te bardziej zaawansowane, więc ten wpis w swoim założeniu będzie bardzo uniwersalny. 🙂
Przy okazji ciekawostka. Według wydawnictwa Duden słowo „nicht” znajduje się na 16. miejscu najczęściej używanych wyrazów w niemieckim języku pisanym, dobrze więc wiedzieć, gdzie prawidłowo je umieszczać.
Miejsce NICHT w zdaniu:
✔ NICHT stoi PO odmienionym czasowniku:
Er kommt nicht. – On nie przyjdzie.
Ich räume nicht auf. – Nie sprzątam.
Ich habe nicht aufgeräumt. – Nie posprzątałam.
Zwróćmy uwagę przede wszystkim na ostatnie zdanie. Czasownikiem w tym zdaniu jest tylko i wyłącznie „habe”, forma „aufgeräumt” to już imiesłów czasu przeszłego, czyli nieosobowa forma czasownika.
✔ NICHT stoi PRZED przysłówkiem:
Ich tanze nicht gern. – Nie tańczę.
✔ NICHT stoi PRZED przymiotnikiem:
Ich bin nicht nervös. – Nie jestem nerwowa.
✔ NICHT stoi PRZED zaimkiem dzierżawczym:
Das ist nicht mein Kuli.
✔ NICHT stoi PO okolicznikach czasu:
Die Sonne scheint heute nicht.
✔ NICHT stoi PRZED okolicznikami czasu, przed którymi jest przyimek:
Er kommt nicht vor 20 Uhr nach Hause.
✔ NICHT stoi zazwyczaj PO dopełnieniu w bierniku:
Ich mag den Schriftsteller nicht.
✔ NICHT stoi PO dopełnieniu w celowniku, jeśli nie ma dopełnienia w bierniku:
Er hat den Helfern nicht gedankt.
✔ NICHT stoi PO słowach: allerdings (jednakże), angeblich (ponoć), anscheinend (ponoć), bestimmt (z pewnością), eigentlich (właściwie), freilich (oczywiście), gewiss (na pewno), hoffentlich (miejmy nadzieję), leider (niestety), lieber (chętniej, bardziej), natürlich, offenbar (z pewnością, oczywiście), offensichtlich (z pewnością, oczywiście), scheinbar (pozornie), selbstverständlich (oczywiście), sicher (z pewnością), sicherlich (z pewnością), tatsächlich (faktycznie), vermutlich (przypuszczalnie, być może), vielleicht (może), wahrscheinlich (prawdopodobnie), wirklich (naprawdę), wohl (chyba), zweifellos (bez wątpienia) – to tak zwane Modalwörter.
Er kommt leider nicht. – On niestety nie przyjdzie.
Wyjątki:
✔ rzeczowniki, które tworzą z czasownikiem stałe połączenie, np:
- jemandem die Hand geben – podać komuś rękę
- Abschied nehmen – żegnać się
- Schlittschuh laufen – jeździć na łyżwach
W tych sytuacjach NICHT występuje PRZED rozpoczęciem się całego zwrotu:
Sie wollte mir nicht die Hand geben. – Nie chciała podać mi ręki.
✔ w zdaniach, w których pojawia się rekcja czasownika (stałe połączenie czasownika z przyimkiem), NICHT stoi PRZED przyimkiem:
Am Wochenende denkt sie nicht an ihre Arbeit. – W weekend (ona) nie myśli o swojej pracy.
Ich interessiere mich nicht für Politik. – Nie interesuję się polityką.
Zauważ, że pozycja NICHT często może zmieniać sens zdania:
Er hat nicht alle seine Aufgaben gemacht. – On nie zrobił wszystkich swoich zadań. (jakieś zadania zrobił)
Er hat alle seine Aufgaben nicht gemacht. – On nie zrobił żadnych swoich zadań. (nie zrobił żadnego)
Jak widzisz, pozycja przeczenia nicht jest w zdaniu dość ruchoma, są jednak zasady, których znajomość oszczędzi nam głowienia się, gdzie to nieszczęsne nicht postawić. 🙂
Podobał Ci się wpis? Nie przegap kolejnych! Bądź na bieżąco, śledząc mojego fan page’a! Zachęcam również do pozostawienia komentarza pod wpisem. To bardzo mobilizuje do ciągłej pracy nad blogiem. Dziękuję!
Angelika