Dativ – niemiecki celownik

Dativ (odpowiednik polskiego celownika) to jeden z 4 przypadków w języku niemieckim. 

Na jakie pytanie odpowiada Dativ (niemiecki celownik)?

Dativ, czyli odpowiednik polskiego celownika, odpowiada na pytanie komu? czemu? oraz gdzie? Jeśli rodzajnik, zaimek lub przymiotnik występuje w Dativie, przyjmuje inną formę lub końcówkę, dostosowując się do tego przypadku. Pamiętaj, że pytania o przypadek zadajemy do czasownika: 

Ich gebe dem Kind einen Ball. – Daję dziecku piłkę. (daję piłkę → komu? czemu? → dziecku)

Ich bin in der Apotheke. – Jestem w aptece. (jestem → gdzie? → w aptece)

Odmiana w Dativie – rodzajniki, zaimki, kein, przymiotniki i rzeczowniki w niemieckim celowniku 

Odmiana rodzajnika określonego w Dativie

W poniższej tabelce zobaczysz jak wygląda rodzajnik określony oraz przymiotnik po rodzajniku określonym w Dativie:

Do rzeczowników w liczbie mnogiej w Dativie dodajemy zawsze dodatkową literę  „-n”. Liczba mnoga od “Kind” to “Kinder”, ale w Dativie rzeczownik ten przyjmie formę Kindern. Jeśli  liczba mnoga rzeczownika kończy się na „-s” lub „-n” – wtedy dodatkowego “n” nie ma, np. Autos, Eltern. 

Odmiana rodzajnika nieokreślonego w Dativie (niemiecki celownik)

W poniższej tabelce zobaczysz jak wygląda rodzajnik nieokreślony oraz przymiotnik po rodzajniku nieokreślonym w Dativie.

Warto zauważyć:

• rodzajnik określony i nieokreślony mają w Dativie takie same końcówki. 
• wszystkie przymiotniki w niemieckim celowniku otrzymują dla rodzajnika określonego i nieokreślonego końcówkę -en

O odmianie przymiotnika napisałam całego e-booka. Jeśli od jakiegoś czasu męczy Cię temat odmiany przymiotnika i szukasz przejrzystego materiału, który w prosty sposób pokaże Ci, jak zapamiętać poszczególne końcówki, ten e-book Ci pomoże!

Odmiana zaimków dzierżawczych oraz przeczenia kein w Dativie (niemiecki celownik)

Zaimek dzierżawczy (mein, dein, sein itd.) oraz przeczenie kein odmieniają się tak samo, jak rodzajnik nieokreślony, przyjmują więc jego końcówki. W skrócie, jeśli w rodzaj męski „ein” zmienia się w Dativie w „einem” , to „mein” zmieni się w „meinem” – wystarczy dodać “m” na początek. Tak samo jest z przeczeniem kein:

Odmiana zaimków osobowych w Dativie (niemiecki celownik)

Jeśli chcesz powiedzieć komuś np. “Dam Ci mój numer telefonu”, musisz wiedzieć, jak zmienia się zaimek osobowy w Dativie. Nie powiesz przecież “Ich gebe du eine Telefonnummer”, tak samo jak w języku polskim nie mówisz “Dam ty numer telefonu”. Oto jak odmieniają się zaimki osobowe w Dativie. 

Kannst du mir helfen? – Możesz mi pomóc?

Er schenkt ihr oft Blumen . – On często daje jej w prezencie kwiaty.

Dativ (niemiecki celownik) po przyimkach

Dativu używa się również bezwzględnie po przyimkach: aus, bei, mit nach, seit, von, zu, gegenüber, außer, dank, … zufolge, np:

Er fährt mit dem Zug. – On jedzie pociągiem.

Seit einer Woche habe ich einen Hund. – Od tygodnia mam psa.

Nach der Arbeit gehe ich einkaufen. – Po pracy idę zrobić zakupy. 

Dem Bericht zufolge gibt es keine Probleme.- Według raportu nie ma problemów.

Jeśli zobaczysz któryś z tych przyimków, zapominasz o zasadzie zadawania pytań do czasownika, po prostu od razu dajesz Dativ. 

Ważniejsze czasowniki łączące się z Dativem – poziom podstawowy 

antworten – odpowiadać
Er antwortet seiner Frau.
On odpowiada swojej żonie.

danken – dziękować
Er dankt dem Lehrer.
On dziękuje nauczycielowi.

einfallen – przychodzić na myśl
Mir fällt keine gute Idee ein.
Nie przychodzi mi do głowy żaden dobry pomysł.

folgen – podążać za, iść za kimś
Folgen Sie mir bitte!
Proszę iść za mną.

gefallen – podobać się
Der Film gefällt mir.
Ten film mi się podoba.

gehören – należeć do
Das Buch gehört dem Mann.
Książka należy do tego mężczyzny.

gratulieren – gratulować
Wir haben ihr zum Geburtstag gratuliert.
Złożyliśmy jej życzenia z okazji urodzin.

passen – pasować
Der Pullover passt mir nicht.
Ten sweter mi nie pasuje.

raten – doradzać, zgadywać
Ich rate dir, das Ganze zu vergessen.
Radzę ci zapomnieć o wszystkim.

schmecken – smakować
Das Essen schmeckt meinem Bruder nicht.
To jedzenie nie smakuje mojemu bratu.

vertrauen – ufać
Ich vertraue dir.
Ufam Ci.

zuhören – słuchać (uważnie)
Er hört dem Lehrer aufmerksam zu.
On uważnie słucha nauczyciela.

zustimmen – zgadzać się
Ich stimme dir zu.
Zgadzam się z tobą.

Ważniejsze czasowniki łączące się z Dativem – poziom średniozaawansowany i zaawansowany

ähneln/gleichen – być podobnym
Der Junge ähnelt/gleicht seinem Vater.
Ten chłopiec jest podobny do swojego taty.

ausweichen – unikać
Er konnte der Frage nicht ausweichen.
On nie mógł uniknąć tego pytania.

begegnen – spotkać przypadkiem
Ich bin meinem alten Lehrer begegnet.
Spotkałem przypadkiem mojego starego nauczyciela.

beistehen – wspierać
Sie steht ihrem Freund in schwierigen Zeiten bei.
Ona wspiera swojego chłopaka w trudnych chwilach.

beitreten – dołączyć (do czegoś)
Er ist der Gruppe beigetreten.
On dołączył do grupy.

drohen – grozić
Drohst du mir?
Grozisz mi?

entfallen – wypadać z głowy, zapomnieć
Mir ist sein Nachname entfallen.
Wypadło mi z głowy jego nazwisko.

entgegenkommen – wychodzić naprzeciw
Ich komme deinem Wunsch entgegen.
Wyjdę naprzeciw twojemu życzeniu.

gehorchen – być posłusznym
Das Kind gehorcht seinen Eltern.
Dziecko jest posłuszne swoim rodzicom.

genügen – wystarczać
Zwei Stunden Schlaf genügen mir nicht.
Dwie godziny snu mi nie wystarczają.

misslingen – nie powieść się
Der Plan ist ihm misslungen.
Plan mu się nie powiódł.

nützen – być przydatnym
Das neue Programm nützt dem Team.
Nowy program jest przydatny zespołowi.

sich nähern – zbliżać się
Der Hund hat sich dem Ball genähert.
Pies zbliżył się do piłki.

schaden – szkodzić
Rauchen schadet der Gesundheit.
Palenie szkodzi zdrowiu.

verzeihen – wybaczać
Ich verzeihe dir.
Wybaczam ci.

widersprechen – sprzeciwiać się
Dies widerspricht den Tatsachen.
Jest to sprzeczne z faktami.

unterliegen – ulegać, podlegać
Lass mich nicht der Versuchung unterliegen!
Nie pozwól mi ulec pokusie!

jemandem zuvorkommen – uprzedzać kogoś
Sie ist ihm zuvorgekommen und hat das Problem gelöst.
Uprzedziła go i rozwiązała problem.

Jeśli masz jakieś pytania, wątpliwości, zostaw komentarz poniżej. Życzę powodzenia w nauce i pamiętaj, że konsekwencja i cierpliwość to twoi najlepsi sprzymierzeńcy. Do zobaczenia w kolejnym wpisie!

Angelika