Błędy na zajęciach językowych – poprawiać czy nie?

Błędy są nieodłączną częścią procesu nauki. W zależności od poziomu znajomości języka, nasze wypowiedzi będą zawierać ich mniej lub więcej. Jedno jest pewne, błędy należy poprawiać, ale trzeba to robić z głową. Ten wpis jest kierowany zarówno do osób uczących się języka niemieckiego, jak i do nauczycieli tego języka. Jeśli uczysz się niemieckiego, dowiesz się, dlaczego wskazywanie przez nauczyciela Twoich błędów jest tak bardzo ważne – mam nadzieję, że po lekturze tego wpisu docenisz, że to robi 🙂 Jeśli jesteś początkującym nauczycielem, pokażę Ci, jak możesz umiejętnie korygować błędy Twoich kursantów.

Zacznę od tego, że poprawianie błędów nie jest oczywistością. Sama uczę się języka hiszpańskiego i wielokrotnie zmieniałam tutorów (byli to rodzimi użytkownicy języka) właśnie ze względu na brak poprawiania moich błędów. Podejście niepoprawiania błędów wśród nauczycieli naprawdę istnieje.

Dlaczego niektórzy nauczyciele nie poprawiają błędów? – najczęstsze argumenty:

1. Strach przed demotywowaniem ucznia: Zbyt częste poprawianie błędów może zniechęcić kursanta i obniżyć jego pewność siebie. Uczący się może obawiać się popełniania błędów i unikać aktywności językowej.
2. Strach przed zakłóceniem płynności komunikacji: Niektórzy nauczyciele radzą, aby skupić się na płynności komunikacji, zwłaszcza na początkowym etapie nauki. Poprawianie błędów w trakcie rozmowy może zakłócać naturalny tok wypowiedzi i dekoncentrować kursanta.
3. Kontekst komunikacyjny: Przekonanie, że najważniejsze jest przekazanie informacji, a nie perfekcja językowa. W realnym życiu komunikacja często odbywa się nawet pomimo obecności błędów, a kluczowe jest przekazywanie myśli i porozumiewanie się.
4. Stworzenie pozytywnego środowiska: Chęć stworzenia pozytywnego środowiska, w którym uczniowie czują się na tyle swobodnie, by móc eksperymentować z językiem. Brak krytyki ma przyczynić się do wzmacniania postępów.

Oczywiście w niektórych z tych punktów jest ziarnko racji. To fakt, że częste i nieadekwatne poprawianie błędów faktycznie może zniechęcać ucznia do dalszej pracy nad językiem oraz powodować lęk. To prawda, że część uczniów będzie traciła wątek, gdy nauczyciel co rusz będzie mu przerywał. To, z czym się nie zgodzę to argument, że pozytywne środowisko można budować tylko nie poprawiając błędów. Dla mnie to jak trzymanie uczniów w bańce – ma być łatwo, miło, a że przy okazji człowiek nie uczy się zbyt wiele, to szczegół. Przypomina mi się tu opowieść mojej uczennicy o nauczycielce niemieckiego, która radziła jej, żeby na początku nauki nie zwracała uwagi na rodzajniki i że douczy się tego … potem. Zajęcia mogą odbywać się w świetnej i luźnej atmosferze, nawet jeśli uczeń jest świadom popełnianych błędów. Nie przekonuje mnie również argument dotyczący przewagi istotności przekazania informacji, nad jej poprawnością. Jeśli Kursant przychodzi na moje zajęcia i płaci za nie niemałą sumę, nie wyobrażam sobie nie powiedzieć mu, nad czym musi pracować. Przecież właśnie od tego jestem 🙂

Błędy należy poprawiać

Uważam, że korekty są KONIECZNE, choć w moim przekonaniu nie każdy błąd trzeba w danym momencie poprawiać. Świadomy i doświadczony nauczyciel wie, kiedy warto to zrobić, bo zna kursanta, jego znajomość języka, aktualną sytuację. Brak poprawiania błędów sprawi, że będą one utrwalane, a to uniemożliwi postęp.

Jak skutecznie poprawiać błędy?

Przede wszystkim zrozumieć indywidualne potrzeby kursanta. Każdy uczeń ma swój unikalny sposób przyswajania wiedzy. Należy przyjrzeć się jego indywidualnym preferencjom i potrzebom. Niektórzy cenią sobie natychmiastowe korekty, aby szybciej eliminować błędy, podczas gdy inni wolą bardziej subtelne podejście. Generalnie mamy kilka możliwości:

1. Natychmiastowa poprawa błędu: Możemy poprawić błąd od razu, gdy go usłyszymy. Minus tego rozwiązania to przerwanie wypowiedzi kursanta. Zaletą jest, że uczeń wie, o co chodzi, bo zdanie wypowiedział chwilę wcześniej.
2. Poczekanie na naturalny moment przerwy: Możemy poczekać na naturalny moment przerwy w wypowiedzi, aby uniknąć przerwania myśli kursanta.
3. Omówienie błędów pod koniec lekcji: Możemy nie przerywać wypowiedzi kursanta, lecz notować błędy na kartce i omówić je pod koniec lekcji. Wadą tego rozwiązania jest to, że często nie będziemy w stanie zapisać całego zdania, więc na koniec lekcji, patrząc na notatki, może się okazać, że właściwie nie wiemy, o co nam chodziło. Uczeń prawdopodobnie też nie będzie pamiętał, co powiedział.
4. Metoda „powiedz to inaczej”: Metoda polegająca na powtarzaniu lub przeformułowywaniu wypowiedzi kursanta, eliminując jednocześnie błąd. Taka subtelna korekta pozwala na kontynuację rozmowy bez bezpośredniego wskazywania na błąd.
5. Zachęcanie do autokorekty: Jeśli uczeń jest już na poziomie bardziej zaawansowanym, zamiast jedynie wskazywać błędy, warto zachęcać go do samokorekty. Kursant, ucząc się rozpoznawania własnych błędów, staje się ich bardziej świadomy i gotowy do ich eliminacji.

Nauczycielu! Ważne jest również zauważanie postępu ucznia. Nie tylko poprawiaj błędy, ale również doceniaj wysiłek i ewolucję językową kursanta. To może znacząco wpłynąć na jego motywację do dalszej nauki.

Kilka słów o samokorekcie

Samokorekta ma miejsce wtedy, gdy jako osoba ucząca się języka, jesteś w stanie poprawić swój błąd sam/-a. Gdy ma to miejsce, przejmujesz kontrolę nad swoją własną nauką, co jest oczywiście bardzo ważne, bo przecież nie chcesz być zawsze uzależniony/uzależniona od nauczyciela. 

Jak pracować nad samokorektą?

✓ Zwracaj uwagę na błędy, które popełniasz. Możesz np. prowadzić dzienniczek błędów. Za każdym razem, gdy nauczyciel sprawdzi Twoją pisemną wypowiedź, wpisuj dany błąd do notatnika, przekreśl go i od razu napisz, jak powinno być prawidłowo. Wracaj do tych poprawek wielokrotnie. 

✓ Staraj się być świadomą/świadomym typowych błędów, które popełniasz. Zwróć uwagę na to, czy są to błędy gramatyczne, stylistyczne czy związane z interpunkcją. Również w notatniku możesz podzielić błędy na kategorie i wpisywać je do przeznaczonych do tego kolumn, np. gramatyka, słownictwo, ortografia.

✓ Wykorzystuj dostępne narzędzia do sprawdzania pisowni i gramatyki, takie jak edytory tekstu z wbudowanymi funkcjami sprawdzania pisowni, np. dokumenty Google (i bądź świadoma/-y, że nie zawsze mają one rację).

✓ Praktykuj regularnie, pisząc krótkie eseje, artykuły, wypowiedzi. Staraj się użyć w nich wyrażeń/słów/zdań, które w poprzednich pracach były błędne. Tym razem napisz je poprawnie. 

✓ Niektórych zwrotów naucz się na pamięć (np. zwrotów potrzebnych do wyrażania opinii, porównań, czy porządkowania argumentów). Zaoszczędzi Ci to trochę czasu i zapobiegnie popełnianiu podstawowych błędów podczas mówienia

Podobał Ci się wpis? Nie przegap kolejnych! Bądź na bieżąco, śledząc mnie na Facebooku i Instagramie! Zachęcam również do pozostawienia komentarza pod wpisem. To bardzo mobilizuje do ciągłej pracy nad blogiem. Dziękuję!

Angelika