23 lipca 2017

Angielskie czasowniki w języku niemieckim

Parę dni temu jedna z moich Uczennic zwróciła uwagę na fakt, że kiedy słucha niemieckiego radia prowadzący często wplatają w rozmowę angielskie określenia. Lekko skonsternowana zapytała, czy to normalne. Rzeczywiście, trend stosowania zapożyczeń z języka angielskiego staje się coraz bardziej popularny i żywy przede wszystkim w środkach masowego przekazu.

Książki do nauki języka niemieckiego nie poświęcają temu tematowi wiele uwagi, odważę się wręcz stwierdzić, że jedynie podręczniki skierowane do młodzieży jakkolwiek poruszają to zagadnienie. W tego typu pozycjach faktycznie można spotkać anglicyzmy tak przecież charakterystyczne dla języka młodzieży. Niedoskonałością i niedociągnięciem tego typu publikacji jest fakt, że zaprezentowane słowa dość szybko mogą stać się przestarzałe, jeśli podręcznik nie jest aktualizowany zbyt często. Radio jest z kolei tworem żywym, więc serwuje nam język rzeczywisty i aktualny, czyli taki, którego ludzie po prostu używają.

Choć zapożyczenia z języka angielskiego są obecnie nieodłącznym elementem wielu branż, między innymi świata mody, sportu oraz technologii, ich stosowanie wciąż wzbudza wiele kontrowersji. Przeciwnicy anglicyzmów swoją niechęć argumentują „zaśmiecaniem” języka ojczystego, który ich zdaniem tym sposobem ubożeje. Zwolennicy dopatrują się natomiast w zapożyczeniach ubogacenia językowego oraz możliwości bardziej dokładnego przekazywania informacji. Pod wieloma względami język angielski jest bardziej precyzyjny i kompaktowy niż niemiecki. Wiele angielskich słów na tyle weszło w obieg w innych językach, że zastępowanie ich na siłę rodzimymi ekwiwalentami brzmi komicznie. Wyobrażacie sobie zastępować słowo „blog” słowem „Internettagebuch”? A może zamiast na „Training” wybierzecie się na „Körpertüchtigung”? Zresztą, przecież wszyscy czatujemy, googlujemy, czekamy na weekend i nie zastanawiamy się, jak zastąpić te słowa czymś bardziej polskim. Standardy językowe zmieniają się tak, jak zmienia się świat i rzeczywistość. Podchwytywanie nowych tendencji przez ludzi pociąga za sobą większą tolerancję ze strony językoznawców. To, co niegdyś było nie do pomyślenia, dziś ma zastosowanie i istnieje w słowniku.

W tym wpisie chciałabym Wam przedstawić obecne w języku niemieckim ważniejsze czasowniki zapożyczone z języka angielskiego oraz propozycje ich niemieckich ekwiwalentów. Czasowniki te zostały odpowiednio „zgermanizowane” w większości poprzez dodanie do angielskich bezokoliczników końcówki en. Dopisywanie niemieckich ekwiwalentów do niektórych angielskich czasowników nie we wszystkich przypadkach było łatwe, czasem wręcz niemożliwe, ponieważ słowo angielskie wyrażało już wszystko, w tej sytuacji dopisałam jedynie definicję. Już ten fakt daje do myślenia i sugeruje, by anglicyzmów w języku niemieckim nie lekceważyć.

#1# recyceln/recyclen

Zeitformen: recyceln – recycelte – recycelt (h)

Definition / Synonyme: einem Recycling zuführen, wiederverwerten

Bedeutung: poddawać recyklingowi

Alte Handys sollten recycelt werden.
Stare telefony komórkowe powinny zostać poddane recyklingowi.

#2# outen

Zeitformen: outen – outete – geoutet (h)

Definition / Synonyme: herauskommen, bekannt werden

Bedeutung: wyjść na jaw, przyznać się (w większości kontekstów do skłonności homoseksualnych)

Es ist nicht einfach, sich zu outen.
Nie jest łatwo przyznać się do skłonności homoseksualnych.

#3# promoten

Zeitformen: promoten – promotete – promotet (h)

Definition / Synonyme: Werbung betreiben

Bedeutung: promować

Rihanna ist nach Polen gekommen, um ihre neue CD zu promoten.
Rihanna przyjechała do Polski, by promować swoją nową płytę.

#4# canceln

Zeitformen: canceln – cancelte – gecancelt (h)

Definition / Synonyme: streichen, rückgängig machen, absagen

Bedeutung: odwołać, anulować

Unser Flug wurde gecancelt.
Nasz lot został odwołany.

#5# flirten

Zeitformen: flirten – flirtete – geflirtet (h)

Definition / Synonyme: sich jemandem gegenüber kokett verhalten

Bedeutung: flirtować

Den ganzen Abend hat Helmut mit Helga geflirtet.
Przez cały wieczór Helmut flirtował z Helgą.

#6# jobben

Zeitformen: jobben – jobbte – gejobbt (h)

Definition / Synonyme: vorübergehend arbeiten

Bedeutung: pracować (dorywczo, tymczasowo)

Willst du im Sommer im Ausland jobben?
Czy chcesz popracować latem zagranicą?

#7# kicken

Zeitformen: kicken – kickte – gekickt (h)

Definition / Synonyme: Fußball spielen

Bedeutung: grać w piłkę nożną

Mein Sohn liebt Fußball. Er könnte den ganzen Tag auf dem Platz sein und kicken.
Mój syn kocha piłkę nożną. Mógłby przez cały dzień siedzieć na boisku i grać.

#8# downloaden

Zeitformen: downloaden – loadete … down – downgeloadet (h)

Definition / Synonyme: herunterladen

Bedeutung: ściągać, pobierać

Hast du das Update downgeloadet?
Czy ściągnąłeś aktualizację?

#9# designen

Zeitformen: designen – designte – designt (h)

Definition / Synonyme: entwerfen

Bedeutung: projektować

Ich möchte mein eigenes T-Shirt designen.
Chciałabym zaprojektować swój własny t-shirt.

#10# checken

Zeitformen: checken – checkte – gecheckt (h)

Definition / Synonyme: prüfen

Bedeutung: sprawdzać

Ich muss checken, um wie viel Uhr der Zug abfährt.
Muszę sprawdzić, o której odjeżdża pociąg.

#11# shoppen

Zeitformen: shoppen – shoppte- geshoppt (h)

Definition / Synonyme: einkaufen

Bedeutung: robić zakupy

Warum gehen Frauen so gerne shoppen?
Dlaczego kobiety tak chętnie chodzą na zakupy?

#12# chillen

Zeitformen: chillen – chillte – gechillt

Definition / Synonyme: sich erholen

Bedeutung: odpoczywać

Heute möchte ich einfach nur chillen.
Dziś chciałabym po prostu odpocząć.

#13# googeln

Zeitformen: googeln – googelte – gegoogelt (h)

Definition / Synonyme: recherchieren

Bedeutung: guglować 😀

Wie oft googelst du deinen Namen?
Jak często googlujesz swoje nazwisko?

#14# joggen

Zeitformen: joggen – joggte – gejoggt (s/h)

Definition / Synonyme: Jogging betreiben

Bedeutung: biegać (rekreacyjnie)

Er joggt zweimal die Woche, um fit zu sein.
On biega dwa razy w tygodniu, by być w formie.

#15# bluffen

Zeitformen: bluffen – bluffte – geblufft (h)

Definition / Synonyme: vortäuschen

Bedeutung: blefować

Viele Spieler bluffen, obwohl es unehrlich ist.
Wielu graczy blefuje, chociaż jest to nieuczciwe.

#16# fighten

Zeitformen: fighten – fighte – gefightet (h)

Definition / Synonyme: kämpfen

Bedeutung: walczyć

Er musste um alles hart fighten.
On musiał o wszystko ciężko walczyć.

#17# scannen

Zeitformen: scannen – scannte – gescannt (h)

Definition / Synonyme: mit dem Scanner abtasten

Bedeutung: skanować

Um die App zu installieren, scannen Sie den Code.
By zainstalować aplikację, zeskanuj kod.

#18# surfen

Zeitformen: surfen – surfte – gesurft (h)

Definition / Synonyme: Surfing betreiben

Bedeutung: surfować

Kann man im Flugzeug im Internet surfen?
Czy w samolocie można surfować w Internecie?

#19# interviewen

Zeitformen: interviewen – interviewte – interviewt (h)

Definition / Synonyme: mit jemandem ein Interview führen

Bedeutung: przeprowadzać wywiad

Der Journalist wollte uns interviewen, aber wir hatten keine Zeit.
Dziennikarz chciał przeprowadzić z nami wywiad, ale nie mieliśmy czasu.

#20# skaten

Zeitformen: skaten – skatete – geskatet (h)

Definition / Synonyme: auf einem Skateboard fahren

Bedeutung: jeździć na desce

Er skatet seit 10 Jahren.
On jeździ na desce od 10 lat.

#21# chatten

Zeitformen: chatten – chattete – gechattet (h)

Definition / Synonyme: sich in einem Chat unterhalten

Bedeutung: czatować

Ich will nicht, dass mein Mann mit anderen Frauen chattet.
Nie chcę, żeby mój mąż czatował z innymi kobietami.

________________________________________________________________________________

Odmiana anglicyzmów w czasie teraźniejszym nie powinna przysparzać problemów. Sprawa staje się ciekawsza podczas tworzenia formy przeszłej Partizip II niektórych z nich. Być może już zauważyliście, że niektóre brzmią całkiem osobliwie :). Zasada jest taka, że czasowniki proste (nie mające przedrostków) tworzymy poprzez dodanie przed czasownik przedrostka ge, skreślenie końcówki en i zastąpienie jej końcówką t, np:

surfen – gesurft
checken – gecheckt

Formę Partizip II czasowników złożonych posiadających nierozdzielny przedrostek tworzymy według tej samej zasady, jednak nie dodajemy przedrostka ge, np:

designen – designt
relaxen – relaxt

Czasowniki złożone posiadające rozdzielny przedrostek, po odcięciu od bezokolicznika końcówki en również otrzymują końcówkę t, a ge umiejscawiane jest między przedrostkiem czasownika, a jego rdzeniem, np:

downloaden – downgeloadet

Na zakończenie osławiony fragment wywiadu z niemiecką projektantką mody Jil Sander:

Ich habe vielleicht etwas Weltverbesserndes. Mein Leben ist eine givingstory. Man muß contemporary sein, das future Denken haben. Meine Idee war, die hand-tailored-Geschichte mit den neuen Technologien zu verbinden. Und für den Erfolg war mein coordinated concept entscheidend, die Idee, daß man viele Teile einer collection miteinander combinen muß. Aber die audience hat das von Anfang an supported. Der problembewußte Mensch von heute kann diese refined qualities mit spirit eben auch appreciaten. Wer Ladyisches will, searcht nicht bei Jil Sander. Man muß Sinn haben für das effortless, das magic meines Stils. – Frankfurter Allgemeine Zeitung, 22. März 1996, zitiert im SPIEGEL 01.04.1996